लिमा (एपी) — पेरुमा जेन–जी कार्यकर्ताको नेतृत्वमा भएको व्यापक प्रदर्शनका क्रममा एक प्रदर्शनकारीको मृत्यु र सयभन्दा बढी घाइते भए पनि राष्ट्रपति जोसे जेरी ले राजीनामा दिन अस्वीकार गरेका छन्।

अधिकारीका अनुसार प्रदर्शनमा करिब एक सय जना घाइते भएका छन्, जसमा ८० जना प्रहरी अधिकारी र १० जना पत्रकार समेत छन्। प्रहरीले गोलीकाण्ड र प्रदर्शनकारीको मृत्युसम्बन्धी घटना गम्भीर मानवअधिकार उल्लङ्घन अन्तर्गत अनुसन्धान भइरहेको जनाएको छ।

“मेरो कर्तव्य देशको स्थिरता कायम राख्नु हो; यो मेरो जिम्मेवारी र प्रतिबद्धता हो,” राष्ट्रपति जेरीले संसद् भ्रमणपछि स्थानीय सञ्चारमाध्यमसँग भने। उनले अपराध नियन्त्रणका लागि संसद्सँग थप अधिकार माग्ने तयारीमा रहेको पनि बताएका छन्।

युवाहरूको राम्रो पेन्सन र तलबको मागबाट सुरु भएको प्रदर्शन पछिल्ला हप्तामा भ्रष्टाचार, अपराध र शासनप्रतिको अविश्वासको राष्ट्रिय आक्रोशमा रूपान्तरित भएको छ। अक्टोबर १० मा पदभार ग्रहण गरेका जेरी पछिल्ला सातौँ राष्ट्रपति हुन्, जसलाई प्रदर्शनकारीहरूले राजीनामा र संसद् विघटनको माग गर्दै सडक तताएका छन्।

पेरुका अभियोजक कार्यालयले बिहीबार ३२ वर्षीय प्रदर्शनकारी तथा हिपहप गायक एडुआर्डो रुइज को मृत्युको अनुसन्धान सुरु गरेको जनाएको छ। रुइजलाई लिमा सहरमा हजारौँ युवाको प्रदर्शनका बीच गोली हानिएको पुष्टि भएको छ।

अभियोजक कार्यालयले सामाजिक सञ्जाल एक्स (X) मार्फत अस्पतालबाट शव हटाई ब्यालिस्टिक र अडियोभिजुअल प्रमाण संकलन गर्ने आदेश दिएको जनाएको छ। स्थानीय मिडिया अनुसार रुइजलाई गोली हानेको व्यक्ति सादा पोशाकमा प्रहरी भएको आशंका गरिएको छ।

ओम्बुड्सम्यान कार्यालयका अनुसार प्रदर्शनमा २४ प्रदर्शनकारी र ८० प्रहरी अधिकारी घाइते भएका छन्। पत्रकार सङ्घका अनुसार छ जना पत्रकार पेलेटबाट र अन्य चार जना प्रहरी कुटाइबाट घाइते भएका छन्।

राष्ट्रपति जेरीले रुइजको मृत्युमा दुःख प्रकट गर्दै हिंसाबाट टाढा रहन सबैलाई संयम अपनाउन आग्रह गरेका छन्।

पेरुमा भड्किएको यो विरोध हाल नेपाल, फिलिपिन्स, इन्डोनेसिया, केन्या र मोरक्को मा फैलिएका युवापुस्ताका आन्दोलनसँग जोडिएको देखिएको छ। प्रदर्शनकारीहरू प्रायः ‘वन पिस’ एनिमेमा प्रयोग भएको स्ट्राटोपी टोपीसहितको समुद्री डाकू झण्डा बोकेर सडकमा निस्कने गरेका छन्।

२७ वर्षीय इलेक्ट्रिसियन डेभिड टाफुर ले भने, “हामी भ्रष्टहरूविरुद्ध लडिरहेका छौं। सन् २०२२ मा ५० जनाको मृत्यु भएको थियो, अहिले पनि उही अवस्था दोहोरिएको छ।”

विरोध प्रदर्शन त्यतिबेला चर्कियो जब संसद्ले तत्कालीन राष्ट्रपति डिना बोलुआर्ते लाई पदमुक्त गर्‍यो। बोलुआर्ते अपराध नियन्त्रणमा असफल र प्रदर्शन दमनमा कठोर भएको आरोपमा अत्यन्त अलोकप्रिय बनिएकी थिइन्।

३८ वर्षीय काङ्ग्रेस अध्यक्ष जेरीले त्यसपछि राष्ट्रपति पद सम्हाल्दै अपराध नियन्त्रण गर्ने प्रतिबद्धता जनाएका थिए। उनले पूर्वन्यायाधीश अर्नेस्टो अल्भारेज लाई प्रधानमन्त्रीमा नियुक्त गरेका छन्। अल्भारेजले यसअघि जेन–जी आन्दोलनलाई “लोकतन्त्र नष्ट गर्ने गिरोह” भनेका थिए।

राष्ट्रपति जेरीमाथि अतीतका विवादहरू पनि पुनः चर्चामा आएका छन्। उनमाथि बलात्कारको आरोप लागेको थियो, जुन गत अगस्टमा खारेज गरिएको थियो। तर सो घटनामा संलग्न अन्य व्यक्तिमाथि अनुसन्धान अझै जारी छ।

प्रदर्शनकारीहरूले उनलाई अपराधिक समूहलाई फाइदा पुग्ने कानूनको समर्थन गरेको आरोप पनि लगाएका छन्। प्रदर्शनका क्रममा ‘बलात्कारी जेरी हो’ र ‘जेरी भाइलिन हो’ भन्ने नारा गुन्जिएका थिए।

पेरुमा लामो समयदेखि चलेको राजनीतिक अस्थिरता, भ्रष्टाचार र शासन क्षमताको कमजोर अवस्थाले जनतामा गहिरो निराशा ल्याएको छ। समाजशास्त्री ओमार कोरोनेलका अनुसार, “पेन्सनको मागसँगै भ्रष्टाचार, असुरक्षा र राज्यप्रतिको अविश्वासजस्ता समस्या पनि जोडिँदै गए।”

सन् २०२२ को आन्दोलनमा ५० जनाको मृत्यु भएको थियो, र अहिलेको दृश्यले त्यही घटनाको पुनः स्मरण गराएको छ। प्रदर्शनकारीहरूले सडकमा ‘विरोध गर्नु अधिकार हो, हत्या गर्नु अपराध हो’ भन्ने नारा बोकेका छन्।

डेभिड टाफुरले भने, “शक्तिको दुरुपयोग, भ्रष्टाचार र निर्दोषको हत्याविरुद्ध यो हाम्रो क्रोध हो।”

(एजेन्सी / एपी / लिमा संवाददाता)